Każda umowa zawierana z Nadleśnictwami w sprawie sprzedaży drewna zawiera postanowienia §6 umowy dotyczące kar umownych m. in. za niewykonanie lub nieterminowe wykonanie warunków umowy. Jak orzekały już wielokrotnie Sądy zapisy te są nieważne, a Lasy Państwowe nie mogą żądać zapłaty kary umownej.

Proces zawarcia umowy między Lasami Państwowymi a przedsiębiorcami nabywającymi drewno rozpoczyna się od licytacji na odpowiednim portalu internetowym. Ta transparentna forma aukcji umożliwia uczciwe i równomierne rozdzielenie drewna. Przedsiębiorcy mogą składać oferty na określoną ilość drewna, a najwyższa oferta wygrywa licytację. Po wygranej licytacji dochodzi do zawarcia umowy pomiędzy stronami, na której treść nie ma wpływu przedsiębiorca nabywający drewno. Zgodnie z zawartą umową w określonym terminie Lasy Państwowe mają udostępnić określoną ilość drewna danej kategorii, przedsiębiorca natomiast uiścić cenę sprzedaży i odebrać drewno. Nie zawsze jednak drewno jest udostępnione w odpowiednim terminie, lub aktualna cena na rynku uzasadnia jego nabycie.

W celu zapewnienia jednolitych warunków dla wszystkich nadleśnictw, istnieje jednolity wzór umowy obowiązujący we wszystkich transakcjach handlowych z drewnem. Ten wzór umowy określa kluczowe postanowienia, takie jak termin odbioru drewna, sposób płatności oraz ewentualne sankcje za niewywiązanie się z umowy. Ma to na celu zapewnienie klarowności i jednolitości w procesie handlu drewnem. Zgodnie z umową, niewykonanie warunków umowy lub odstąpienie od niej przez kupującego może skutkować nałożeniem kary umownej. Przepisy umowy precyzują wysokość kary umownej, która może być naliczona przez sprzedawcę w przypadku nieodebrania drewna w określonym terminie. Czy zapisy te są zgodne z prawem, wiążące i ważne?

W polskim prawie, kara umowna jest środkiem służącym do egzekwowania umów. Jednak istnieją określone zasady dotyczące jej stosowania. Zgodnie z art. 483 Kodeksu Cywilnego, kara umowna może być zastrzeżona jedynie w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązanie niepieniężnego.

Kara umowna jest środkiem, który może zostać zastrzeżony w umowie w celu zapewnienia egzekwowania jej postanowień. Polskie prawo reguluje zasady dotyczące stosowania kar umownych, aby chronić interesy stron umowy. Jednak istnieją pewne ograniczenia i warunki, które muszą być spełnione, aby kara umowna była ważna i skuteczna.

Zgodnie z art. 483 Kodeksu Cywilnego, kara umowna może być zastrzeżona jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia niepieniężnego. Oznacza to, że kara umowna może być stosowana w przypadku naruszenia zobowiązań niepieniężnych, takich jak dostawa towaru lub wykonanie usługi, ale nie dotyczy zwłoki w zapłacie świadczenia pieniężnego.

Warto zauważyć, że ocena skuteczności zastrzeżenia kary umownej nie może być oderwana od oceny, na czym polegało niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Kara umowna musi być proporcjonalna do szkody poniesionej przez drugą stronę i nie może mieć charakteru karania, lecz raczej stanowić rekompensatę za naruszenie umowy.

Polskie sądu już wielokrotnie orzekły, że w przypadku umowy zawieranej pomiędzy Lasami Państwowymi a przedsiębiorcami nabywającymi drewno, zapisy umowy dotyczące kary umownej są nieważne. Wynika to z interpretacji same umowy oraz ukształtowania obowiązków kupującego i nadleśnictwa. Zgodnie ze stosowanym wzorcem umowy objęte umową drewno wydane może być kupującemu jedynie po uprzedniej zapłacie ceny sprzedaży. Jeżeli kupujący nie uiścił należnej zapłaty, to nadleśnictwo nie wyda drewna. W konsekwencji więc kara umowna zabezpiecza jedynie terminową zapłatę przez nabywcę ceny. Taki stan rzeczy sprzeczny jest z art. 483 k.c., z którego wynika wprost, że kara umowna nie może zabezpieczać terminowej zapłaty. W konsekwencji zapisy o karze umownej w zawieranych umowach o sprzedaż drewna są nieważne. Nadleśnictwo stara się zamaskować powyższą nieważność wskazując, że dochodzi zapłaty za nieterminowy odbiór drewna lub za niezrealizowanie umowy. W rzeczywistości jednak dochodzi kary umownej za to, że nabywca nie uiścił ceny sprzedaży drewna.

Tym samym, jeżeli nadleśnictwo próbuje naliczyć karę umowną z tytułu opóźnienia w zapłacie za drewno, taki zapis powinien zostać uznany za nieważny na podstawie przepisów polskiego prawa. Przedsiębiorcy mają prawo skutecznie bronić się przed takimi żądaniami i skutecznie doprowadzić do oddalenia pozwu lub mogą skierować pozew o ustalenie braku obowiązku zapłaty kary.

Jeżeli nadleśnictwo żąda od przedsiębiorcy zapłaty kary umownej zgodnie z nieważnymi zapisami umowy, istnieje możliwość skutecznej obrony przed tymi żądaniami w sądzie. Przedsiębiorca powinien skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie kontraktowym, który pomoże w ocenie sytuacji i opracowaniu odpowiedniej strategii obrony.

W ramach obrony przed żądaniami nadleśnictwa, przedsiębiorca może argumentować, że zapisy umowy dotyczące kary umownej są nieważne zgodnie z polskim prawem. Przedstawienie odpowiednich argumentów i dowodów, które potwierdzą, że kara umowna została zastrzeżona w przypadku nienależytego wykonania świadczenia pieniężnego, powinno doprowadzić do oddalenia żądania nadleśnictwa.

Dodatkowo, istnieje również możliwość skierowania pozwu o ustalenie, że przedsiębiorca nie ma obowiązku zapłacić kary umownej, na podstawie nieważności zapisów umownych. Taki pozew może być skierowany do sądu w celu uzyskania prawnego potwierdzenia, że żądanie nadleśnictwa jest nieuzasadnione zgodnie z prawem jeszcze przed wytoczeniem pozwu przez nadleśnictwo.

Warto pamiętać, że skuteczna obrona przed żądaniami nadleśnictwa wymaga starannego przygotowania i prezentacji dowodów. Ponadto należy w sposób prawidłowy oznaczyć stronę postępowania. Dlatego ważne jest skorzystanie z pomocy doświadczonego prawnika, który będzie w stanie odpowiednio reprezentować interesy przedsiębiorcy i bronić go przed nieuzasadnionymi żądaniami.

Artykuł sporządzony został przez adwokata Mateusza Jankowskie z Kancelarii Adwokackiej we Wrocławiu, które posiada wieloletnią praktykę m. in. w prowadzeniu spraw cywilnych, w tym spraw gospodarczych.